2024 yılı, elektrikli araç (elektrikli otomobil) kullanıcıları için kritik bir dönüm noktası oldu. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayımladığı son rapora göre, elektrikli araçların kalbini oluşturan lityum-iyon batarya paketlerinin fiyatı 2024 yılında yüzde 20 oranında düştü. Bu, 2017’den bu yana görülen en büyük fiyat düşüşü olarak kaydedildi.
Fiyatlardaki bu sert gerilemenin arkasında ise üretim kapasitesinin artması, global rekabetin kızışması ve lityum gibi ham maddelerin ucuzlaması gibi birçok neden yatıyor. Özellikle Çin’in batarya üretiminde gösterdiği agresif büyüme, bu düşüşte kilit rol oynadı.
Çin Batarya Yarışında Açık Ara Önde
Rapora göre 2024 yılında dünyada üretilen elektrikli araç batarya hücrelerinin %80’i Çin kaynaklı. Çinli üreticiler, düşük kâr marjlarına rağmen yüksek verimlilik ve geniş çaplı üretim kapasiteleriyle rakiplerinin önüne geçiyor. Çin’in özellikle LFP (Lityum Demir Fosfat) tipi bataryalarda yaptığı teknolojik atılım, bu bataryaların daha yaygın ve kabul gören bir seçenek haline gelmesini sağladı.
Bir dönem daha düşük menzil ve performans nedeniyle “ekonomik çözüm” olarak görülen LFP bataryalar, artık gelişmiş teknolojilerle daha uzun ömür ve makul menzil sunarak birçok ana akım modelde tercih ediliyor.
LFP Bataryalara Küresel İlgi Artıyor
2024 yılı itibarıyla LFP bataryalar, dünya genelindeki elektrikli araç batarya pazarının neredeyse yarısını oluşturuyor. Avrupa’da kullanım oranı %90’a yakın artarken, Güneydoğu Asya, Brezilya ve Hindistan gibi gelişmekte olan pazarlarda pazar payı %50’yi aştı. Bu başarının arkasında ise büyük ölçüde Çinli üretici BYD gibi markaların küresel yayılımı ve Hindistan’daki Tata Motors gibi yerel üreticilerin LFP tercihi bulunuyor.
ABD ve Japonya Geriden Geliyor
Amerika Birleşik Devletleri’nde ise LFP batarya kullanımı oldukça düşük seviyede. Pazar payı sadece %10 seviyesinde kalmış durumda. Bunun arkasındaki başlıca etken ise Çin’den ithal edilen ürünlere uygulanan yüksek gümrük tarifeleri. Buna rağmen, ABD içindeki batarya üretim kapasitesi 2024’te yaklaşık %50 oranında artış gösterdi. Bu büyümenin büyük bölümü ise Güney Koreli şirketlerin ABD’de kurduğu üretim tesisleri sayesinde gerçekleşti.
Japonya ve Güney Kore de LFP batarya teknolojisinde yatırımlarını hızlandırmış durumda. Bu iki ülke, Çin’in hakimiyetini dengeleyebilmek için yeni nesil üretim tesislerine yöneliyor.
Hibrit Araçların Bataryaları Daha Küçük Ama Daha Pahalı
IEA raporunda öne çıkan bir diğer dikkat çekici bilgi ise hibrit araç bataryalarına dair oldu. Tam elektrikli araçlara göre daha küçük batarya paketlerine sahip olan hibrit modellerin, her kilovat-saat başına düşen batarya maliyeti daha yüksek. Bunun nedeni ise bataryadaki sabit bileşenlerin (kasa, kontrol elektroniği vb.) daha az hücreye yayılması, yani maliyetin daha az birime bölünmesi. Bu nedenle, 20 kWh kapasiteli bir hibrit batarya paketi ile 65 kWh’lik tam elektrikli bir araç bataryasının toplam fiyatı neredeyse aynı seviyeye ulaşıyor.
ABD’de Teşvikler Tartışma Konusu
ABD’de batarya üretimini ve elektrikli araç satışlarını desteklemek amacıyla verilen vergi teşvikleri de siyasi tartışmaların merkezinde. “Big, Beautiful Bill” olarak bilinen yeni yasa tasarısı kabul edilirse, bu teşviklerin kaldırılması gündeme gelebilir. Bu durum, özellikle yabancı yatırımcıların ve yerli üreticilerin geleceğe dönük yatırım kararlarını önemli ölçüde etkileyebilir.
Elektrikli Araçlar Daha Ulaşılabilir Hale Geliyor
2024’te yaşanan batarya fiyatlarındaki düşüş, elektrikli araçların toplam maliyetini aşağı çekerek daha geniş kitlelerin erişimine olanak sağlıyor. Çin’in öncülüğünde gelişen batarya teknolojileri, özellikle LFP tipindeki gelişmelerle birlikte elektrikli araçların daha ekonomik ve yaygın hale gelmesini sağlıyor. Ancak, düşük fiyatların sürdürülebilirliği ve madencilik yatırımlarına etkisi ise önümüzdeki yılların dikkatle takip edilmesi gereken konusu olacak.
Kaynak: https://www.iea.org/reports/global-ev-outlook-2025/electric-vehicle-batteries
