Birçok sürücü için arabayı yıkamak sıradan bir hafta sonu alışkanlığıdır. Ancak bu işlemde kullanılan temizlik malzemesi, aracın boyasının ömrünü doğrudan etkiler. Özellikle mutfakta sıkça kullandığımız bulaşık deterjanları, ilk bakışta etkili bir temizlik malzemesi gibi görünse de, otomobil yüzeyleri için zararlı sonuçlar doğurabilir.
Bulaşık deterjanları yağ, kir ve lekeleri çözme konusunda oldukça başarılıdır. Bunun nedeni, içerdikleri çift etkili yüzey aktif maddelerdir. Bu maddeler yağları suyla karıştırabilir hale getirerek tabaklardan kolayca temizlenmesini sağlar. Ancak bu güçlü kimyasal yapı, otomobillerin boya ve koruma katmanları için fazla agresif sayılır.
Otomobillerin dış yüzeyi sadece boyadan ibaret değildir. Boya tabakasının üzerinde “şeffaf vernik” olarak bilinen bir katman ve onun üzerinde de koruma sağlayan ince bir wax yani cila tabakası bulunur. Bu cila tabakası, genellikle bitkisel kaynaklı karnauba veya balmumu esaslı yağlardan oluşur ve boyayı güneş ışınlarına, asitli yağmura ve kir birikimine karşı korur.
Ancak bulaşık deterjanlarının yağ çözücü özelliği bu koruyucu tabakayı da hedef alır. Düzenli olarak bulaşık deterjanı ile araba yıkamak, wax katmanının çözülmesine neden olur. Bu durumda boyanın su tutmama özelliği kaybolur, yüzey matlaşır ve UV ışınlarına doğrudan maruz kaldığı için zamanla solma, çatlama ve oksitlenme başlar. Bu tür hasarlar daha sonra yapılacak polisaj veya yeniden cila işlemleriyle tamamen giderilemez.
Ayrıca deterjanın zararı sadece boyayla sınırlı değildir. Araç üzerindeki plastik, kauçuk ve vinil yüzeyler de bu kimyasallardan olumsuz etkilenir. Kapı ve cam fitilleri, far çerçeveleri, tampon ve yan aynalardaki siyah plastik kaplamalar düzenli olarak bulaşık deterjanıyla temas ettiğinde zamanla kurur, sertleşir ve griye dönük bir renk alır.
Bulaşık deterjanının bir başka olumsuz etkisi de, boya koruma filmleri ve kaplama folyoları üzerindedir. Termoplastik üreten malzemeler olan bu filmler, deterjanın içeriğindeki çözücülerle temas ettiğinde ömrünü kısaltır. Normalde 8-10 yıl dayanabilen bir kaplama, yanlış temizlik ürünleriyle bu sürenin yarısına bile ulaşamayabilir.
Peki hiç mi bulaşık deterjanı kullanılmaz? Aslında belirli durumlarda, örneğin aracın eski wax tabakasını tamamen söküp yeniden cila uygulamak istiyorsanız, tek seferlik olarak bulaşık deterjanı kullanmak faydalı olabilir. Çünkü bu deterjan, eski wax kalıntılarını yüzeyden temizleyerek yeni uygulama için boyayı hazırlayabilir. Ancak bu, yalnızca yeniden koruyucu işlem yapılacağı zaman tercih edilmelidir.
Ayrıca çok az miktarda bulaşık deterjanını suyla karıştırıp kuş pisliği veya ağaç reçinesi gibi zor lekeleri yüzeyden çıkarmak için noktasal temizlikte kullanmak mümkündür. Ancak bu işlemden sonra yüzey mutlaka durulanmalı ve kısa sürede yeniden wax uygulanmalıdır.
Günlük araç yıkamalarında ise kesinlikle otomobil için özel üretilmiş şampuanlar tercih edilmelidir. Bu ürünler, kir ve tozu etkili biçimde çözmek için yeterli yüzey aktif madde içerirken, aynı zamanda boyayı çizmemek ve wax katmanını korumak üzere özel olarak formüle edilir. Ayrıca bu şampuanlarda genellikle kayganlaştırıcı katkılar bulunduğu için sünger veya mikrofiber bezle yıkama sırasında sürtünme minimuma iner.
Bugün piyasada bulunan Turtle Wax Hybrid Solutions, Meguiar’s Gold Class Car Wash veya Chemical Guys Mr. Pink Super Suds gibi ürünler, hem güçlü temizlik sağlar hem de boyanın parlaklığını korur. Bu tür özel formüllü şampuanlar, aracın koruma katmanına zarar vermeden kirleri yüzeyden kolayca uzaklaştırır.
Mat boyaya sahip araçlar için ise özel ürünler kullanmak gerekir. Bu yüzeyler parlak wax ve cila ile korunmadığından, standart şampuanlar mat dokuyu bozabilir. Dr. Beasley’s Matte Body Wash gibi mat boyalara özel şampuanlar, yüzeydeki mat dokuyu koruyarak temizlik sağlar.
Sonuç olarak, bulaşık deterjanı kısa vadede etkili gibi görünse de uzun vadede aracın boyasına, plastik aksamına ve koruma kaplamalarına zarar verir. Aracın dış yüzeyini korumak, onun sadece estetiğini değil, ikinci el değerini de doğrudan etkiler. Bu nedenle, her araç sahibinin temizlikte doğru ürünleri tercih etmesi, aracının ömrünü uzatmanın en basit ama en etkili yoludur.
